Kryminologia

Kryminologia

W dziedzinie kryminologii, a w szczególności w obszarze badań nad walką z terroryzmem, izraelskie uczelnie bardzo ściśle współpracują z policją w Izraelu (Israeli National Police, INP) oraz Szin Bet – Izraelską Agencją Bezpieczeństwa (Israeli Security Agency, ISA), odpowiedzialną za bezpieczeństwo wewnętrzne kraju.

Z jednej strony, naukowcy korzystają z poufnych danych udostępnianych przez ISA w swoich badaniach¹. Najbardziej skrajnym przykładem tego wymiaru współpracy jest udostępnienie naukowcom danych osobowych (imię, nazwisko, wiek, stan cywilny, miejsce zamieszkania), zdrowotnych (na temat zdrowia fizycznego i psychicznego) oraz socjoekonomicznych (poziom edukacji, dane na temat zatrudnienia, status ekonomiczny) osób skazanych za przeprowadzenie ataku terrorystycznego na terytorium Izraela i Zachodniego Brzegu².

W zamian za to, naukowcy w swoich opracowaniach wykazują bezkrytyczny stosunek do działań INP i ISA oraz pomijają kolonialny kontekst, w którym one się odbywają^{1 2}. Przykładem takiego podejścia jest książka Policing in Israel: Studying Crime Control, Community Policing, and Counterterrorism (“Działania policyjne w Izraelu: badania nad kontrolą przestępczości, działaniami policji w społecznościach lokalnych i zwalczaniem terroryzmu”). We wstępie edytorzy afiliowani przy Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie podkreślają, że Izrael jest bardzo ciekawym przypadkiem badawczym. Z jednej strony jest to według nich kraj demokratyczny, w którym działania policji i służb wykazują cechy podobne do służb w Stanach Zjednoczonych, Europie czy Australii. Z drugiej strony, mierzy się od lat z terroryzmem na niespotykaną gdzie indziej skalę. W efekcie, rozwiązania wypracowane przez służby w Izraelu i badania będące rezultatem współpracy służb i akademii zdaniem autorów powinny stanowić wzór dla innych demokratycznych krajów³. Zarówno wstęp, jak i wszystkie rozdziały książki pomijają wpływ okupacji na działania izraelskich służb⁴. Takie samo podejście widoczne jest w artykule The Ten Commandments for Effective Counterterrorism (“Dziesięć przykazań skutecznego przeciwdziałania terroryzmowi”). Autorzy proponują w nim „dziesięć przykazań” walki z terroryzmem, opracowanych przez naukowców w oparciu o działania służb w Izraelu, jako uniwersalnie najlepsze praktyki⁵. Są wśród nich m.in. propozycje dotyczące inwigilacji całych społeczności w celu odpowiedzi na pytania: „Kto co robi? Gdzie? Kiedy? Kto o tym wie?”⁶. Innym pomysłem jest stwarzanie wrogiego środowiska dla działań terrorystycznych poprzez budowanie barier i wprowadzanie przeszkód dla działania potencjalnych struktur wspierających terrorystów⁷. Sposób identyfikacji tych potencjalnych struktur nie jest opisany w artykule, co dopuszcza możliwość tworzenia wrogiego środowiska życia dla całych grup etnicznych.

Dostępne statystyki pokazują, że działania INP oraz ISA, podobnie jak izraelskiego wymiaru sprawiedliwości faktycznie przyczyniają się do tworzenia wrogiego środowiska dla wszystkich Palestyńczyków. W latach 1967-2009 aresztowanych zostało około 700 000 Palestyńczyków na terenach okupowanych, w tym od 2000 roku ponad 6 500 dzieci⁸. Na początku lipca 2024 roku 9 623 Palestyńczyków przebywało w izraelskich więzieniach i aresztach⁹. Spośród aresztowanych Palestyńczyków, którym zostały postawione zarzuty, ponad 90% zostało skazanych⁸. Z drugiej strony, spośród 1664 spraw zgłoszonych w sprawie przemocy ze strony izraelskich osadników wobec Palestyńczyków na Zachodnim Brzegu, śledztwo zostało zakończone bez postawienia zarzutów w przypadku 93,7% z nich, a wyrok skazujący miał miejsce w przypadku jedynie 3% spraw¹⁰. Aresztowani Palestyńczycy poddawani są systemowej przemocy¹¹ takiej jak: przemoc seksualna, celowe głodzenie, pozbawianie snu, karanie za praktyki religijne, odmowa odpowiedniej opieki medycznej⁹ oraz długotrwałe przetrzymywanie w odosobnieniu¹¹.

Jednocześnie, INP szczyci się prowadzeniem działań w oparciu o dowody naukowe i z poszanowaniem nauki, a naukowcy zatrudnieni na izraelskich uczelniach opisują współpracę policji i akademii jako wzór dla demokratycznych krajów. Współpraca ta zacieśniła się w 2015 roku, kiedy Głównym Inspektorem INP został Roni Alsheich. Powołał on między innymi doradcze forum akademickie dla INP i promował ścisłą współpracę policji i akademii, w szczególności Uniwersytetu Hebrajskiego, na którym studiował w tym czasie¹². Uniwersytet Hebrajski oferuje również specjalny program kształcenia dla członków policji i innych służb. Zgodnie z opisem dostępnym na stronie internetowej, celem tego programu oprócz zwiększenia wiedzy i kompetencji przedstawicieli służb jest zacieśnienie współpracy pomiędzy uniwersytetem a policją oraz rozwinięcie dialogu pomiędzy tymi instytucjami¹³.

Podsumowując, współpraca izraelskich uniwersytetów z policją i Izraelską Agencją Bezpieczeństwa jest bardzo ścisła i wielowymiarowa. Naukowcy otrzymują od służb bezpieczeństwa poufne dane do swoich badań, a w zamian za to przyjmują jednostronną narrację dotyczącą ich działań, w której pomijają niewygodne fakty. Uniwersytety zapewniają służbom legitymizację, jednocześnie stawiając na budowanie personalnych relacji pomiędzy uczelnią a policją. W świetle udziału służb bezpieczeństwa w dyskryminacji i represjach wobec Palestyńczyków, taka postawa czyni zaangażowane uniwersytety współodpowiedzialnymi za te czyny.